In de afgelopen 20 jaar zijn er aardig wat vormen van instabiliteit in verschillende gewrichten langs gekomen in de praktijk. De variant in de elleboog is voor mij een van de meest interessante. Meestal subtiel, soms erg invaliderend. De aanpak is actief, zowel qua oefenstof als begeleiding van de persoon. Door middel van deze blog hoop ik wat richting te kunnen geven in het herkennen en behandelen van mediale elleboog instabiliteit.
Signs & symptoms
De literatuur verhaalt overwegend over pitchers met MCL (Mediaal Collateral Ligament) laesies (trauma) of insufficiëntie (overuse). Toch zien we in de praktijk veel meer dan alleen “de pitcher”. Naast andere bovenhandse sporters betreft het toch ook vaak arbeidsgerelateerde problematiek.
Men kampt vaak met mediale elleboogpijn (maar lang niet altijd), laterale of posteromediale elleboogpijn (secundair), tintelingen in het ulnaris gebied (secundair) en/of het gevoel van een “dode onderarm”.
Die klachten zijn er lang niet altijd alleen bij werpen of andere valgiserende momenten. Ook langdurige statische lichte valgus stress kan provocatief zijn, bijvoorbeeld bij fietsen, autorijden of schrijven.
Onderzoek
Het belangrijkste onderdeel van de intake is voor mij de anamnese. Goed luisteren naar provocatieve momenten in ADL en het 24 uurs beloop. Verder vraag ik specifiek uit of mensen tintelingen hebben in de pink en/of ringvinger.
Verder komen de moving valgus stress test, milking manoeuvre en tests op posteromediaal en lateraal impingement terug. Tot slot screen ik de keten op functionele kracht en kijk in bij de schouder specifiek naar de aan- of afwezigheid van een GIRD.
Behandeling
De kinetische keten is van groot belang bij het behandelen van uiteenlopende musculoskeletale klachten, MCL insufficiëntie is daar geen uitzondering op. Hoe meer er sprake is van “high demand” taken in het dagelijks leven, hoe belangrijker de keten voor mij is. Naast intensieve sporters en muzikanten, kunnen dat ook mensen zijn met zware beroepen.
In de afgelopen jaren zijn er een aantal goed bruikbare oefentherapeutische behandelprotocollen gepubliceerd. Ze kunnen een leidraad zijn voor de invulling van je revalidatieprogramma. Zo zijn er het Throwers Ten Program, het Modified Throwers Ten Program, het YKB-9 program, het modified YKB-9 Program en het NISMAT Arm Care Program (1). Daarnaast is er een relatie gelegd tussen de aanwezigheid van een GIRD en het ontwikkelen van een MCL insufficiëntie (2).
Tot slot is het de overweging meer dan waard om niet alleen in de kinetische keten te werken maar ook verschillende vormen van motorisch leren toe te passen. De vertaalbaarheid van oefenstof naar functionele taken in het dagelijks leven is uitdagend te noemen. Literatuur omtrent ecological dynamics, impliciete leerstrategieen, constraint-led approach, externe focus, SAFE en differentieel leren krijgt mede daarom steeds meer aandacht (3, 4)
Take home message
Herkennen en diagnosticeren van mediale elleboog instabiliteit kan lastig zijn. Vragen naar klinisch relevante symptomen kan je hierbij op het goede spoor zetten. In het licht van verschillende conceptuele benaderingen over motorisch leergedrag heb je de keuze uit meerdere specifieke revalidatieprogramma’s. Vergeet daarbij de schouder niet op een GIRD te controleren en werk in de keten.
Maak het proces voor zowel patiënt als jezelf gevarieerd en uitdagend zonder de focus te verliezen!
Bart van Osta
Fysiotherapeut
Msc. manueel therapeut
Extended Scope Specialist
(1) Mullaney, M., et al., (2021). Evidence Based Arm Care: The Throwers 10 Revisited. The International Journal of Sports Physical Therapy, 16(6), 1379–1386
(2) Keller, R. et al., (2018). Glenohumeral Internal Rotation Deficit and Risk of Upper Extremity Injury in Overhead Athletes: A Meta-Analysis and Systematic Review. Sports Health 10(2), 125–132
(3) Renshaw, I. et al., (2022). An ecological dynamics approach to motor learning in practice: Reframing the learning and performing relationship in high performance sport. Asian Journal of Sports and Excercise Psychology,Volume 2, Issue 1, 18-26
(4) Beek PJ (2024), Herhalen zonder te herhalen. Sportgericht, 78 (3), 8-13